Własny dom jest częstym celem życiowym. Jego osiągnięcie wymaga inwestycji środków finansowych, ale i czasu potrzebnego na załatwienie wszelkich formalności. Na szczęście na początku 2022 r. weszły w życie przepisy, które w pewnym stopniu je ograniczają. Tak też pojawiła się możliwość budowy domu bez pozwolenia. Co to oznacza? Jakie wymogi muszą być spełnione, aby można było zbudować dom na zgłoszenie? Wszystkie najważniejsze informacje znajdziesz w poniższym artykule!
Artykuł w skrócie:
- Co oznacza dom bez pozwolenia?
- Jaki dom bez pozwolenia na budowę można postawić?
- Dom bez pozwolenia – czym się musi charakteryzować?
- Kto może wybudować dom bez pozwolenia?
- Co jest potrzebne, aby móc budować dom bez pozwolenia?
- Do kogo wystąpić ze zgłoszeniem budowy domu bez pozwolenia?
- Zgłoszenie terminu rozpoczęcia budowy domu bez pozwolenia
- Budowa domu bez pozwolenia na działce bez planu zagospodarowania przestrzennego
- Dom bez pozwolenia zbudowany i co dalej?
- Budowa domu bez pozwolenia – nadchodzące zmiany
- Podsumowanie
Aktualizacja artykułu: 04.09.2023
Dom bez pozwolenia w naszym kraju nie jest niczym nowym. Do początku 2022 r. obowiązywały przepisy, które umożliwiały ich budowę, ale w bardzo ograniczonym zakresie. Dom bez pozwolenia w dotychczasowym ujęciu był tak naprawdę budynkiem rekreacji indywidualnej, którego powierzchnia zabudowy nie przekracza 35 m kw. Postawienie go nie wymagało przeprowadzania skomplikowanej procedury, związanej z uzyskaniem pozwolenia na budowę. Wystarczyło, że zrobimy zgłoszenie. Przepisy te uległy zmianie, a na ich podstawie mamy możliwość zbudowania całorocznego domu bez pozwolenia.
Przeczytaj także: Przygotowania do sezonu grzewczego – co zrobić, aby prawidłowo przystąpić do ogrzewania domu?
Co oznacza dom bez pozwolenia?
Jeśli interesował nas kiedykolwiek dom bez pozwolenia, to data 3 stycznia 2022 r. stała się znaczącą dla tego tematu. Wtedy to weszły w życie znowelizowane przepisy dotyczące prawa budowlanego, a także ustawy odnoszącej się do planowania i zagospodarowania przestrzennego. Kluczowe stały się zapisy odnoszące się do budowy domu bez pozwolenia. Zgodnie z nimi ograniczona została procedura wznoszenia takich konstrukcji o większej powierzchni, niż dotychczasowe 35 m kw, jak w przypadku budynków rekreacji indywidualnej. Warto odnotować, że w tym zakresie przepisy również się zmieniły.
Tradycyjna procedura dotycząca budynku zakłada konieczność uzyskania pozwolenia na budowę. Jeśli jednak dom spełnia kryteria zmienionych przepisów, dokument taki nie jest potrzebny. Dzięki temu procedura jest znacznie łatwiejsza i szybsza. Wystarczy bowiem formalne zgłoszenie chęci budowy domu bez pozwolenia. Nie musimy więc zatrudniać kierownika budowy, a także prowadzić dziennika. Prace możemy rozpocząć już następnego dnia po dokonaniu zgłoszenia oraz poinformowaniu powiatowego inspektora nadzoru budowlanego o terminie.
Jaki dom bez pozwolenia na budowę można postawić?
Przejdźmy zatem do konkretów. Zgodnie z nowymi, obowiązującymi do wspomnianego 3 stycznia 2022 r. przepisami, możemy wybudować:
- dom mieszkalny o powierzchni zabudowy nieprzekraczającej 70 m kw.,
- dom rekreacyjny, którego powierzchnia zabudowy nie będzie większa, niż 70 m kw.
Zauważyć tutaj możemy 2 istotne zmiany w porównaniu do dotychczasowych regulacji. Możliwe stało się budowanie domów bez pozwolenia o powierzchni zabudowy do 70 m kw., a także limit ten zaczął dotyczyć domów rekreacyjnych.
Ten artykuł też Cię może zainteresować: Wentylacja hybrydowa – co to jest?
Dom bez pozwolenia – czym się musi charakteryzować?
Możliwości budowy domu bez pozwolenia są dwie. Możemy zdecydować się na budynek, który będzie naszym jedynym (całorocznym) miejscem zamieszkania. Mamy także możliwość wybudowania bez pozwolenia domu typowo rekreacyjnego, czyli takiego, w którym będziemy spędzać kilka miesięcy w ciągu roku. W zależności od tego, na który wariant się zdecydujemy, musimy pamiętać o kilku ważnych wytycznych.
Mieszkalny dom bez pozwolenia powinien być budynkiem jednorodzinnym. Musimy go zbudować, aby zaspokoić własne cele mieszkaniowe. Konstrukcja takiego domu bez pozwolenia może mieć maksymalnie 2 kondygnacje. Istotne jest również to, aby cały budynek zmieścił się na naszej działce, która została uwzględniona podczas jego projektowania.
Inne wymagania ustawodawca postawił przed domem bez pozwolenia, który ma służyć indywidualnym celom rekreacyjnym. W tym przypadku budynek musi być parterowy. Co ważne, rozpiętość elementów konstrukcyjnych domu rekreacyjnego bez pozwolenia nie może być większa niż 6 m, zaś wysięg wsporników większy niż 2 m. Jest jeszcze jedna różnica, jaka zachodzi pomiędzy tymi 2 typami budynków. Dom rekreacyjny bez pozwolenia możemy wznieść jeden na każde 500 m kw. naszej działki.
Kto może wybudować dom bez pozwolenia?
Chcąc wybudować dom bez pozwolenia, musimy pamiętać o kilku ważnych zasadach. Inwestorem w takiej sytuacji możemy być tylko jako osoby fizyczne. Budynek powinniśmy zbudować na nieruchomości, która jest naszą własnością. Poza tym dom bez pozwolenia musi zaspokajać nasze potrzeby mieszkaniowe. Warto przy tym pamiętać, że wraz ze zgłoszeniem powinniśmy złożyć oświadczenie, które to potwierdzi.
Sprawdź także: Jak obniżyć rachunki za ogrzewanie?
Co jest potrzebne, aby móc budować dom bez pozwolenia?
Dom bez pozwolenia to przede wszystkim ograniczenie formalności oraz czasu, jaki musimy poświęcić na ich gromadzenie oraz oczekiwanie na decyzję. Żeby jednak móc skorzystać z takiego rozwiązania, powinniśmy do zgłoszenia dołączyć:
- oświadczenie o tytule prawnym nieruchomości, na której chcemy wybudować dom bez pozwolenia,
- projekt zagospodarowania działki lub terenu,
- projekt architektoniczno-budowlany, który będzie zawierać również wszelkie niezbędne opinie, uzgodnienia oraz pozwolenia,
- plan zagospodarowania przestrzennego lub decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu,
- oświadczenie o realizacji budowy domu bez pozwolenia w celu zaspokojenia naszych potrzeb mieszkaniowych,
- oświadczenie o przejęciu odpowiedzialności za kierowanie budową, jeśli nie mamy zamiaru ustanawiać kierownika budowy,
- oświadczenie o potwierdzeniu złożenia kompletu dokumentów.
Powyższa sytuacja trochę się zmienia, jeśli występujemy ze zgłoszeniem budowy bez pozwolenia domu rekreacyjnego. Wtedy to nie musimy składać projektu architektoniczno-budowlanego sporządzonego przez architekta. Możemy do zgłoszenia dołączyć szkic bądź rysunek zabudowy.
Do kogo wystąpić ze zgłoszeniem budowy domu bez pozwolenia?
Zgłoszenie chęci budowy domu bez pozwolenia to procedura uproszczona. Musimy z nią wystąpić do odpowiedniego organu, który będzie zależny od tego, na jakim terenie mieszkamy. Jeśli dom bez pozwolenia chcemy zbudować w mieście na prawach powiatu, to powinniśmy ze zgłoszeniem wystąpić do prezydenta miasta. W innych przypadkach organem, do którego musimy wystąpić, jest starosta.
Właściwy organ architektoniczno-budowlany ma 21 dni na rozpatrzenie naszego zgłoszenia dotyczącego budowy domu bez pozwolenia. Jednak nie musimy czekać na wydanie żadnej decyzji. Możemy rozpocząć budowę naszego domu, ponieważ starosta oraz prezydent miasta, nie mogą zgłosić sprzeciwu dotyczącego naszego zgłoszenia.
Przeczytaj również: Jak kupić komin do nowo budowanego domu?
Zgłoszenie terminu rozpoczęcia budowy domu bez pozwolenia
Po złożeniu zgłoszenia wraz ze wszystkimi niezbędnymi załącznikami możemy przystąpić do kolejnych czynności formalnych. Musimy powiadomić powiatowego inspektora nadzoru budowlanego o terminie rozpoczęcia prac. Możemy to zrobić, składając odpowiedni dokument w formie papierowej, ale także w postaci cyfrowej za pośrednictwem internetu.
Budowa domu bez pozwolenia na działce bez planu zagospodarowania przestrzennego
Jednym z dokumentów wymaganych w formie załącznika do naszego zgłoszenia budowy domu bez pozwolenia jest plan zagospodarowania przestrzennego. Jeśli działka leży na terenie, dla którego nie ma miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, to czeka nas konieczność wystąpienia o warunki zabudowy. Decyzję w tym przedmiocie wydaje wójt, burmistrz bądź prezydent właściwy miejscowo dla obrębu gminy, na której znajduje się działka, gdzie chcemy zbudować dom. Nie będziemy musieli długo czekać na ich uzyskanie. W związku z tym, że chcemy zbudować dom bez pozwolenia, urząd gminy powinien nam wydać taką decyzję w terminie 21 dni od daty zgłoszenia.
Dom bez pozwolenia zbudowany i co dalej?
Jeśli zakończą się prace związane z budową domu bez pozwolenia, musimy o tym fakcie powiadomić powiatowy inspektorat nadzoru budowlanego. Powinna być także przeprowadzona geodezyjna inwentaryzacja powykonawcza. Po dokonaniu zgłoszenia zakończenia prac powiatowy inspektorat nadzoru budowlanego ma 14 dni na jego rozpatrzenie. Po tym terminie, o ile nie zostanie wniesiony sprzeciw, możemy przeprowadzić się do nowo wybudowanego domu bez pozwolenia.
Ten artykuł też Cię może zainteresować: Czy warto mieć kominek w domu?
Budowa domu bez pozwolenia – nadchodzące zmiany
Powyżej opisana procedura to stan obowiązujący na dzień 23 sierpnia 2023 r. Już jednak wiadomo, że prowadzone są prace legislacyjne dotyczące wprowadzenia zmian. Dotyczą one w głównej mierze zniesienia limitu 70 m kw. powierzchni domu, który moglibyśmy wybudować bez pozwolenia. 17 sierpnia 2023 r. zmiany te zostały przyjęte przez Sejm. Oczekują zatem na dalsze działanie Senatu, a następnie Prezydenta.
Podsumowanie
Budowa domu bez pozwolenia znacznie upraszcza formalności. Umożliwia także szybsze rozpoczęcie prac, ponieważ nie musimy czekać na decyzję organu administracyjnego. Musimy jednak pamiętać, że w ten sposób możemy wybudować dom bez pozwolenia o powierzchni zabudowy nieprzekraczającej 70 m kw. Poza tym budynek musi zaspokajać nasze potrzeby mieszkaniowe.
