Zasady projektowania systemów wentylacji

Wytyczne projektowo – wykonawcze dla wykonania instalacji wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła JAWAR ATMO

Projektowanie systemu

• Przed przystąpieniem do prac projektowych należy zapoznać się z istniejącym projektem budowlanym budynku oraz planem zagospodarowania przestrzennego obiektu w celu określenia możliwości technicznych wykonania instalacji.
• System wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, powinien zostać wykonany na podstawie projektu budowlanego domu lub jego adaptacji. Projekt wentylacji mechanicznej powinien zawierać co najmniej: obliczenia bilansu powietrza dla budynku, miejsce usytuowania pionów wentylacyjnych oraz sposób prowadzenia kanałów wentylacyjnych w obrębie stacji rekuperatora. Projekt musi wskazywać umiejscowienie urządzenia rekuperatora, umiejscowienie czerpni, wyrzutni oraz elementów nawiewnych i wywiewnych. Na podstawie bilansu zapotrzebowania na powietrze, dobieramy wielkość urządzenia. Uwaga! Tylko właściwie zaprojektowana instalacja zagwarantuje prawidłową, założoną pracę systemu.

Wytyczne projektowe

Zalecany strumień wymiany powietrza.

Strumienie powietrza wentylacyjnego powinny być zgodne z Dziennikiem Ustaw nr 75 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r., w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z późniejszymi zmianami oraz z PN-83/B-03430/Az3 Wentylacja w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej. Wymagania. Instalacja wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła powinna być tak zaprojektowana, by umożliwić osiągnięcie w każdych warunkach i w okresie całego roku przynajmniej wartości, które podane są w wyżej wymienionym dokumencie. Osiągnięcie tych wartości umożliwi dopasowanie wydajności systemu do bieżących potrzeb użytkownika. Zalecane ilości wymiany powietrza dla poszczególnych pomieszczeń podaje poniższa tabela, która uwzględnia zalecenia polskich norm. Zagwarantowanie podanych ilości powietrza nawiewanego/wywiewanego zagwarantuje utrzymanie komfortu użytkowników danego budynku.

Dla podanych wyżej wielkości dokonać obliczenia potrzebnego strumienia powietrza nawiewanego i wybrać rekuperator o odpowiedniej mocy.
Ilości powietrza nawiewanego i wywiewanego powinny się bilansować, przy czym wydajność nawiewu lub wywiewu zwiększamy do wartości bardziej wymagającej.

Znając zapotrzebowanie budynku na ilość niezbędnego powietrza, dobieramy wielkość urządzenia. Deklarowana przez producenta wydajność urządzenia podawana w m3/h odnosi się do wydajności każdego z wentylatorów (po stronie nawiewnej i wywiewnej), czyli rekuperator ATMO 180 ma wydajność 180m3/h na nawiewie i 180m3/h na wywiewie.

Kanały nawiewne i wywiewne

Na podstawie projektu budowlanego zlokalizować wcześniej projektowane kanały wentylacji grawitacyjnej. Dla istniejących pionów wentylacyjnych doprojektować dodatkowe szachty wentylacyjne biorąc pod uwagę ilość potrzebnych kanałów nawiewnych i wywiewnych.

Projektując dodatkowe piony wentylacyjne zlokalizować je w miarę możliwości obok istniejących kominów dymowych i wentylacyjnych, tak aby tworzyły jedna bryłę. Pionowe kanały systemu ATMO są kanałami zamkniętymi będącymi alternatywą dla typowych stalowych kanałów systemu wentylacji mechanicznej.

UWAGA!!! dla pomieszczenia garażu, kotłowni, kuchni z otwartym paleniskiem i salonu z kominkiem z otwartą komorą spalania bezwzględnie zostawić kanały dla wentylacji grawitacyjnej.

Doprojektowując kolejne piony wentylacyjne bierzemy pod uwagę, aby wyciąg powietrza następował z pomieszczeń tzw. brudnych, czyli kuchni, wc, łazienka, garderoba. Nawiew świeżego powietrza poprowadzić kanałami do pomieszczeń typu sypialna, salon, gabinet, holl. Cyrkulacja powietrza między pomieszczeniami zapewniona ma być dzięki kratkom w stolarce drzwiowej lub poprzez podcięcia w drzwiach.

Dodatkowe piony projektujemy tak, aby była możliwość ich zakończenia na poziomie poddasza bez konieczności wyciągania ponad dach.

Lokalizacja czerpni i wyrzutni

Po zapoznaniu się z projektem budynku, i z planem zagospodarowania przestrzennego obiektu, dobrać optymalną lokalizację elementów czerpni i wyrzutni powietrza.

Lokalizacja czerpni i wyrzutni powinna być zgodna z Dz. U. Nr 75 rozporządzenie ministra infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z dnia 12.02.2002r z późniejszymi zmianami w Dz. U. Nr 56 z dnia 12.03.2009r rozdział 6 Wentylacja i klimatyzacja.

Czerpnia powietrza powinna być zabezpieczona przed opadami atmosferycznymi i usytuowane w miejscu, w którym możliwe jest pobieranie najczystszego i w okresie letnim jak najchłodniejszego powietrza. Czerpni nie należy sytuować w miejscu, gdzie istnieje możliwość napływu powietrza z wyrzutni.

Czerpnia ścienna może być sytuowana na poziomie terenu, lub dla naszego systemu na ścianie dwóch najniższych kondygnacji budynku. W takiej sytuacji powinna ona znajdować się w oodległości co najmniej 8m w rzucie poziomym od ulicy, od parkingu dla więcej niż 20 samochodów, miejsc gromadzenia odpadów stałych, wywiewek kanalizacyjnych oraz innych źródeł zanieczyszczenia powietrza. Odległość dolnej krawędzi otworu czerpni od poziomu terenu powinna wynosić co najmniej 2m.

Dopuszcza się także usytuowanie czerpni powietrza na dachu budynku. Dolna krawędź otworu czerpnego powinna znajdować się wówczas co najmniej 40 cm powyżej połaci dachu. Dodatkowo zachować trzeba minimum 6m od wywiewek kanalizacyjnych.
Wyrzutnia powietrza także powinna być zabezpieczona przed opadami atmosferycznymi i działaniem wiatru. Dopuszcza się sytuowanie wyrzutni w ścianie budynku, pod warunkiem, że wywiewane powietrze nie zawiera uciążliwych zapachów oraz związków szkodliwych dla zdrowia. Dodatkowo ściana przeciwległego budynku z oknami znajduje się w odległości co najmniej 10m, a bez okien 8m. Okna znajdujące się w tej samej ścianie co wyrzutnia, powinny znajdować się w odległości 3m w poziomie od otworów okiennych, a w pionie co najmniej 2m.

Wyrzutnie powietrza można także umieścić ponad dachem budynku. Dla czerpni lub wyrzutni dachowych zastosować systemowe rozwiązania danego producenta poszycia dachowego. Alternatywnie dopuszcza się rozwiązania proponowane przez Jawar w zakresie elementów przejściowych przez dach i zakończenia Instalacji.

Lokalizacja rekuperatora

Rekuperator należy umieścić w pomieszczeniu, w którym temperatura nie będzie spadała poniżej +5°C , a wilgotność nie będzie wyższa niż 60%. Zapewnić możliwość odprowadzenia kondensatu do instalacji kanalizacji. Umieszczenie urządzenia w zalecanych przez producenta warunkach zagwarantuje jego działanie z deklarowaną sprawnością.

Rekuperator ustawić tak, aby był do niego łatwy dostęp serwisowy związany z bieżącą obsługą, np. wymianą filtrów. Lokalizacja powinna także umożliwić podłączenie króćca skroplin do instalacji kanalizacyjnej. Przy podłączeniu hydraulicznym bezwzględnie należy zastosować syfon.

Lokalizacja rekuperatora powinna pozwolić na poprowadzenie możliwie najkrótszych odcinków kanałów poziomych. Podczas ustalanie miejsca montażu dla rekuperatora, wziąć pod uwagę miejsce dla skrzynek rozdzielczych kanałów nawiewnych i wywiewnych.

Przewidzieć należy także instalację elektryczną do podłączenia urządzenia.

Rozmieszczenie anemostatów nawiewnych i wywiewnych

Rozmieszczenie anemostatów nawiewnych powinno zapewnić wentylację pomieszczeń w całej ich kubaturze. Nawiew powinien być realizowany poprzez anemostaty ścienne montowane nad poziomem podłogi w wysokości ok.15-20cm. Anemostaty nawiewne montować należy z dala od drzwi i elementów wywiewnych. Pozwoli to na cyrkulacje powietrza w całej kubaturze pomieszczenia. Nawiewników nie należy projektować blisko miejsc przebywania mieszkańców, np. przy stole, kanapie, obok biurka – bezpośredni nawiew na osoby przebywające w pomieszczeniu może powodować dyskomfort spowodowany odczuciem chłodu i przeciągu. Nie należy także projektować nawiewników w miejscu ustawianie mebli, które mogą zaburzyć swobodny przepływ powietrza.

Wywiewy zawsze powinny być umieszczone w górnej części pomieszczenia, w odległości nie mniejszej niż 15 cm od sufitu.

System regulacji przepływu powietrza

System wentylacji mechanicznej musi być wyposażony w regulację strumienia przepływu powietrza do danego nawiewnika/pomieszczenia. Regulacja ta następuje za pomocą dostarczonych z systemem przepustnic regulacyjnych montowanych indywidualnie na każdym pionie nawiewnym i wywiewnym. Regulacja strumienia powietrza pozwala na ustawienie optymalnego natężenia przepływu gwarantującego zachowanie komfortu osób przebywających w danym pomieszczeniu.

Izolacja termiczna przewodów

System wentylacji z odzyskiem ciepła musi pracować w układzie z jak najmniejszymi stratami energii cieplnej podczas tranzytu powietrza. Brak izolacji termicznej kanałów powodowało będzie także wykraplanie się pary wodnej zarówno wewnątrz kanałów, jak i na ściankach zewnętrznych na wskutek różnic temperatur pomiędzy powietrzem nawiewanym/wywiewanym a temperaturą otoczenia. W systemie Jawar ATMO za tranzyt powietrza odpowiedzialne są innowacyjne kanały wykonane z ciepłochronnego perlitobetonu pełniącego również funkcję tłumika hałasu. Kanały poziome łączące piony ze stacją rekuperatora prowadzone są również izolowanymi, elastycznymi kształtkami ograniczając do minimum straty ciepła w układzie.

Właściwe poprowadzenie instalacji kanałami izolowanymi i ciepłochronnymi przekłada się na wyższy stopień efektywności energetycznej układu.

Określić sposób prowadzenia przewodów od rekuperatora do skrzynek rozdzielnych i do pionów wentylacyjnych. Przewody prowadzić po możliwie najkrótszej drodze eliminując niepotrzebne załamania kolanowe.

Wytyczne wykonawcze

• Prace rozpocząć od zapoznania się z projektem wykonawczym budynku z naniesionymi dodatkowymi pionami wentylacji mechanicznej. Upewnić się, czy dokumentacja wskazuje miejsca montażu anemostatów (konkretny pion do danego pomieszczenia i wysokość usytuowania nawiewnika/wywiewnika)
• w miejscach budowy pionów wentylacyjnych wykonać izolację przeciwwilgociową
• podczas budowy pionów zachować zasady sztuki budowlanej, nie dopuszczać do wycieków zaprawy do wnętrza pustaków. Nadmiar wyciśniętej zaprawy na bieżąco usuwać. Kanały nie oczyszczone wewnątrz z zaprawy mogą powodować niewłaściwy, zaburzony przepływ mający późniejszy wpływ na problemy z wyregulowaniem przepływu, jak również z wydzielaniem się hałasu będącego efektem dodatkowych oporów na wyciekach zaprawy.
• We wcześniej zaprojektowanych miejscach wyciąć otwory pod montaż przyłączy anemostatów. W pustaku należy wyciąć otwór o wymiarach 150×200 (szer. x wys.)
• wymurować piony ponad strop kondygnacji, na której instalujemy rekuperator. Piony zakończyć ok.1m ponad podłogą.
• Piony zakończyć przyłączem pustaka. Dopuszcza się zaślepienie kanałów od góry i zrobienie przyłącza z boku pustaka.
• W miejscu montażu czerpni / wyrzutni ściennych wyciąć otwór średnicy fi127mm, przez który przepuścić należy przyłącze czerpni z zamontowaną czerpnią. Czerpnię montujemy wpuszczając ją do rury będącej jednocześnie przejściem ściennym. Czerpnię przykręcamy do rury wkrętami samowiercącymi. Dopuszczalne jest wyprowadzenie czerpni i wyrzutni ponad dach. Przy przepustach dachowych zastosować systemowe rozwiązania Jawar używając przejścia dachowego i niezbędnych akcesoriów. Elementy dachowe wykonujemy wg indywidualnego zapytania biorąc pod uwagę spadek dachu.
• Łączenie rekuperatora ze skrzynkami rozdzielczymi, i dalej z pionami nawiewnymi lub wywiewnymi wykonać za pomocą dołączonych do zestawu przewodów izolowanych elastycznych typu ISODEC. Łączenie przewodów przewidziano na zasadzie mufa/nypel z uszczelką, co zapewnia szybki montaż gwarantując jednocześnie wysoką szczelność połączeń. Dodatkowo każde połączenie zabezpieczyć taśmą aluminiową. systemowe łączenie 2 metrowych odcinków rur elastycznych pozwala na prosty demontaż w celu konserwacji i czyszczenia kanałów.
• Każdy pion nawiewny i wywiewny wyposażyć w przepustnicę regulacyjną.
• Po zakończeniu budowy kominów wentylacyjnych, każdy z pionów odpowiednio opisać (np. NAWIEW SYPIALNIA „+1” , NAWIEW GABINET „0”, WYCIĄG KUCHNIA, itp.). Opisy zrobić w sposób trwały.
• Po zakończeniu prac budowlanych, a do czasu montażu systemu rekuperacji zabezpieczyć kanały wentylacyjne przed zabrudzeniami poprzez ich zamknięcie, np. zaślepkami z blachy.
• Po zakończeniu prac instalacyjnych, przed rozruchem zapoznać się z dokumentacja techniczno-ruchową stacji rekuperatora. Zapoznać się z Instrukcją obsługi urządzenia i jego sterownika. Stosować się do zaleceń producenta urządzenia co do czynności serwisowych.
• Przed rozruchem sprawdzić poprawność wykonani instalacji, połączeń przewodów, podłączeń elektrycznych.
• Rozruch instalacji zlecić osobie z odpowiednimi uprawnieniami i wiedzą praktyczną. Tylko rozruch i regulacja z odpowiednimi urządzeniami pomiarowymi pozwoli na ustawienie optymalnych wartości przepływu strumienia powietrza w każdym pomieszczeniu.
• Po prawidłowym rozruchu, dokonać pierwszej wymiany filtrów po 7 dniach pracy. Kolejne wymiany zgodnie z zaleceniami zawartymi w DTR.

Wytyczne eksploatacyjne

• kontrola i wymiana filtrów co około 90 dni w zależności od warunków zanieczyszczenia w jakich pracuje urządzenie. Regularna wymiana filtrów pozwoli na osiągnięcie określonej wydajności urządzenia. Nie wymieniane filtry, poprzez ograniczony przepływ powietrza mogą doprowadzić do uszkodzenia centrali lub skrócenia jej żywotności.
• Czyszczenie minimum raz w roku czerpni i wyrzutni
• coroczny serwis i przegląd urządzenia polegający na czyszczeniu wnętrza urządzenia i ponownej kontroli przepływów powietrza w poszczególnych pomieszczeniach.

Lista sprawdzająca wykonanie instalacji Jawar ATMO